Seyahat bizi gezegenimizin en çarpıcı doğa harikalarına götürüyor ve dünyadaki farklı kültürlerle buluşturuyor. Aynı zamanda seyahat gittiğimiz yerlerde yaşayan insanların yaşamlarını ve kültürlerini iyi ya da kötü anlamda değiştirmemizi sağlıyor. Sürdürülebilir seyahat ve ekoturizm, uzun vadede gittiğimiz yerleri kötüleştirmeden, minimum etki ile seyahat etmemizi sağlayacak bir yöntemdir. Turizmin olumsuz etkilerini en aza indirmeyi hedefler. Belki bunları okuduğunuzda mümkün değil diye düşünüyor olabilirsiniz. Sürdürülebilir seyahat, sadece biz bir parçası olduğumuz takdirde var olacaktır.
Neden Ekoturizm Tercih Etmeliyiz?
Ekoturizm doğayı korumayı teşvik ederken yerel toplulukları da desteklemeye odaklanmıştır. Yani seyahat ederken, hem karbon ayak izimiz düşük olacak, hem yerel toplulukları ve ekonomiyi destekleyeceğiz hem de çevreye zarar vermeyeceğiz.
- Kullanılan ürünler çevre dostu olduğu için çevresel kirlilik oluşmayacak
- Ekolojik tatil köyleri ve diğer konaklama birimleri doğaya uygun inşaa edildiği için doğaya zarar vermeyecek
- Yerel kültürler ve vahşi yaşam insandan ve turizmden minimum düzeyde etkilenecek
Sürdürülebilir Seyahat için Dikkat Etmemiz Gerekenler
1.Çevre Dostu Çanta Hazırlamak
Yaşadığımız yerde, kendi evimizde çevreye karşı daha duyarlı iken, seyahate gittiğimizde birçok şeyi göz ardı edebiliyoruz. Mesela, günlük yaşamımızda çantamızda mutlaka bir plastik poşet taşısak da, seyahate giderken yanımıza almıyoruz ve seyahatte de mutlaka ufakta olsa alışveriş yapıyoruz.
Aşağıdaki maddelere dikkat ederek, seyahat sırasındaki plastik atıklarımızı azaltabiliriz.
- Kendi plastik torbanızı ya da bez çantanızı taşıyın,
- Matara kullanın,
- Yeniden kullanılabilir bir pipet kullanın ya da pipet istemeyin,
- Çantanızda yiyecek taşıyabilmek için balmumu kumaş taşıyın,
- Kahve için termos taşıyın ya da kahvenizi mekanda için,
- Çevre dostu banyo malzemeleri kullanmaya özen gösterin. (Şampuan ve saç kremi barlar, moon cup, bambu diş fırçası gibi birçok plastik içermeyen ürün mevcut. )
Şampuan bar: Şampuan barlar, görüntü olarak sabun gibi, içerik olarak (üretene bağlı olarak) kaliteli bir şampuan gibidir. Dilediğiniz bir kabın içerisinde taşıyabilirsiniz. Bittikten sonra plastik atık çıkmaz. Şampuan, duş sabunu, saç kremi gibi birçok çeşidi de mevcuttur.
Yeniden kullanılabilir kulak çubuğu : İlk okuyunca kulağa iğrenç bir fikir gibi geliyor değil mi? Duştan sonra kullandığımız kulak pamukları plastik bir gövdeye sahip ve her duştan sonra 1 ya da 2 tane çöpe atıyoruz. Bunun pamuk kısmının silikondan olan ve kullanımdan sonra yıkanabilen, böylece yıllarca kullanabildiğiniz bir versiyonu mevcut. Henüz çok yaygın olmasa da, çevreci bir alternatif olarak düşünebilirsiniz. Bu fikir yine de size uzak geldiyse, gövdesi bambudan ucu pamuk olanları da mevcut.
Moon Cup: Kullandığımız tüm tek kullanımlık, kadın pedleri ve tamponlarının yerine alternatif. Kullananlar memnun olduklarını söylüyorlar.
Bambu Diş Fırçası: Plastik diş fırçanızı bambu ile değiştirmek plastik kullanımını azaltmak için yapabileceğimiz en kolay eylemlerden. Bambu diş fırçaları karton geri dönüştürülmüş ambalaj ile satılıyor.
Doğa Dostu Güneş Koruyucu: Bildiğimiz güneş kremlerinden daha az kimyasal içermektedir. Cildimiz için zararlı olan kimyasallar çıkarılmıştır ve güneşten koruyucu etkisi devam etmektedir. Aynı zamanda diğer güneş kremleri gibi resiflere ve mercanlara zarar vermez.
Metal saplı jiletler: Birçok jilet ilk kullanımdan sonra atılıyor ve plastik gövdesi çöp oluyor. Onun yerine gövdesi metal olan, bıçaklarının değiştirilebildiği jiletlerden kullanabiliriz.
2.Ekolojik Hotel ve Tatilköylerinde Konaklamak
Ekohoteller, tedarik zincirlerini yerel ürünler üzerine kurmuştur. Doğa dostu ürünler kullanırlar. Çalışanlarını yerel halktan tercih ederler ve eğitim, öğretim fırsatları sunarlar.
Bunların her birini toplu olarak düşününce Türkiye’de %100 ekolojik konaklama seçeneklerini internetten aradığınızda bulmakta zorlanabiliriz.
TaTuTa, Buğday Derneği tarafından yürütülen “Ekolojik Çiftliklerde Tarım Turizmi ve Gönüllü Bilgi, Tecrübe Takası” projesinin kısa adıdır. TaTuTa projesinin ana amacı Türkiye’de ekolojik tarımla geçinen çiftçi ailelerine mali, gönüllü işgücü ve/veya bilgi desteği sağlayarak ekolojik tarımı teşvik etmek ve sürdürülebilirliğini sağlamaktır.
Buğday Derneği’nin sitesi üzerinden iletişime geçerek TaTuTa ekolojik çiftliklerinde misafir ya da gönüllü olabilirsiniz.
Bunun dışında %100 ekolojik diyemesem de, çevreye duyarlı olarak sayabileceğim bir kaç yer bulunuyor.
Saman Çiftliği (Kazdağları)
Daphne Tatilevi (Olimpos)
Amazon (Bördübet)
3.Seyahat ederken Karbon Ayak İzini ve Su Ayak İzini Azaltmak
Çoğu insan su ayak izini azaltmayı damlayan muslukları tamir etmek ve kısa duş almaktan ibaret olduğunu düşünür. Aslında su ayak izini azaltmak bundan çok daha fazlasıdır.
Su ayak izi, kullandığımız her bir mal ve hizmeti üretmek için kullanılan su miktarını ölçer.
Hemen hemen her şeyi üretmek ve işletmek için su gerektirir. Yediğimiz ürünlerin yetiştirilmesi için su gerekmektedir. Genelde insanlar sadece bitkiler için su gerektiğini düşünse de, hayvanlar için de su gerekmekte. Hem de bitkilerden çok daha fazla. 3 yıl duş almak için kullandığımız su miktarı 1 hamburger veya 12 yumurta üretimi ile denk. Şaşırtıcı değil mi?
Yediklerimize, satın aldıklarımıza, duş sürelerimize dikkat ederek su ayak izimizi azaltabiliriz. En önemlisi ise çöpe attıklarımıza dikkat etmemiz. Kullanmayacağımız ürünleri almayarak, yemek israf etmeyerek, biraz da minimal tercihler yaparak karbon ve su ayak izimizi azaltabiliriz.
4.Çevre Dostu Ulaşım Yöntemleri Tercih Etmek
Seyahat edeceğimiz destinasyona ulaşırken tercih ettiğimiz ulaşım yöntemleri genellikle fosil yakıt kullanır ve bunların çevreci olduğunu söyleyemeyiz. Peki ulaşım yöntemlerinin ekolojik olanları var mıdır?
Yürüyüş: Yürüyüş doğaya en az zarar veren ulaşım şeklidir ancak bir o kadar da zordur. Çoğumuzun zamanı kısıtlı veya gitmek istediğimiz yer ile aramızda bir okyanus olabilir. Yürüyerek dünyayı gezen kişiler var, tabii bu herkes için uygun olmayabilir. Gittiğiniz yerde, toplu taşıma kullanmak yerine ücretsiz yürüyüş turlarına katılarak şehri keşfedebilirsiniz.
Bisiklet: Düşük karbon etkisine sahiptir, ancak sağlığınız ve zinde kalmak için de harikadır. Daha fazla şehir, büyük bir kazanç olan bisiklet şeritleri yaratıyor. Mesafe konusunda endişeleriniz varsa, etrafta dolaşmanıza yardımcı olacak elektrikli bir bisiklet deneyin!
Trenler: Karbon (C02) emisyonu en düşük ulaşım yöntemlerinden birisi.
Otomobil: Şu anda, motorlu araçların temel yakıtı fosil yakıtlardır. Bununla birlikte, karbon ayak izini azaltabilen elektrikli arabalar henüz ülkemizde yaygın olmasa da Avrupa’da yaygın kullanımda. Hatta araç kiramalada veya Uber benzeri uygulamalarda elektrikli araç seçenekleri mevcut.
Uçaklar: Ne yazık ki ulaşım seçenekleri arasında en çok çevresel zarar yaratan ulaşım şekli. Bazı havayolu şirketleri karbon emisyonunu azaltmak için çalışmalara başladılar. Hatta uçak biletinizde karbon emisyonunun ne kadar azaltıldığına dair ibareler de görebilirsiniz. Daha çevreci olan havayollarını tercih edebilirsiniz.
Yelkenli: Çoğunlukla yenilenebilir enerji (rüzgar) kullandıkları için çevre için zararsız bir deneyim. Yelkenli teknelere teknestop çekip seyahat edebilirsiniz.
5. Hayvanları Sömürmemek
Dünyada hemen her ülkede hayvanlar şovlarda kullanılıyor ve onlara kötü muamele ediliyor ve bunlar genellikle kapalı kapılar ardında yapıldığı için turistler görmüyor. Sürdürülebilir seyahat için çabalayan bireyler olarak farkındalık ve harekete geçmek bizim elimizde.
Hayvan sömürüsünün en çok gerçekleştiği yerler ve etkinlikler
- Hayvanat Bahçeleri
- Akvaryumlar
- Hayvanlı sirkler
- Hayvan dövüşleri
- Egzotik hayvan satışı
- Egzotik hayvanlarla fotoğraflar
- Fil trekkingleri
- Kaplanla selfie çekimleri
- Yunus ve balina şovları
- Kahve tarlalarında miskler
Çoğu durumda insanların eğlencesi için kullanılan hayvanlar genç yaşta zorla ailelerinden alınıyor ve insanlara sevimli gelen şekilde davranmaları için işkenceler ile eğitiliyor. İşin kötü tarafı, bu hayvanlar bazen ekoturizm adı altında pazarlanıyorlar. Unutmayın, ekoturizm hayvanlara yapılan hiçbir tür işkenceyi desteklemez.
Ekoseyahat, yukarıda da bahsettiğim gibi çevresel zararı en aza indirmeyi hedefler. Bu, yaban hayatı için de aynı şekilde geçerlidir. Hayvanların turizmde kullanımı konusunda çok fazla gri alan var ve tartışmaya açık. Ekoseyahat, farkında olmak ve bilinçli seçimler yapmakla ilgilidir.
Böyle uzun uzun yazınca sürdürülebilir seyahat ve ekoturizm sanki gerçekleşmesi çok zormuş gibi gözükebilir. Biz çevreye duyarlı bireyler olarak, kendi farkındalığımızı günlük hayatımıza yansıtabildiğimizde ekoturizm için nelere dikkat etmeliyim diye düşünmek zorunda kalmayacağız.
Yazdıklarınızdan ekoturizmin bir parça pahalı olduğu kanısına vardım. Bütçesi konusunda tavsiye rica.
Gerçekten sürdürülebilir bir yaşama geçiş yapmak hepimiz için en iyi olanı. Ama ne yazık ki bazılarımız için tek kıstas para ve para bir seçim yapmada kıstas olmaya devam ettiği sürece dünyayı yok etmeye devam edeceğiz. (Tabii burada ekonomi ve politikadan da bahsetmek gerekir ama oralara girmeyeyim di mi?)